Rozwód to jedno z najtrudniejszych doświadczeń życiowych, które wiąże się nie tylko z emocjami, ale również z koniecznością załatwienia wielu formalności prawnych. Warto wiedzieć, jak wygląda cały proces i na co należy się przygotować, aby uniknąć niepotrzebnego stresu i zabezpieczyć swoje interesy możliwie najskuteczniej.

W obecnym stanie prawnym żądanie rozwodu jest możliwe, jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny i trwały rozkład pożycia. Oznacza to, że doszło do ustania więzi emocjonalnej, fizycznej i ekonomicznej. 

Mimo zupełnego i trwałego rozkładu pożycia rozwód nie jest jednak dopuszczalny, jeżeli wskutek niego miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Rozwód nie jest również dopuszczalny, jeżeli żąda go małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, chyba że drugi małżonek wyrazi zgodę na rozwód albo że odmowa jego zgody na rozwód jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. Wbrew powszechnej opinii, tak zwana „zgoda małżonka” nie jest więc co do zasady warunkiem koniecznym do orzeczenia rozwodu.

1. Jak przebiega rozwód?

Postępowanie rozwodowe rozpoczyna złożenie pozwu o rozwód we właściwym Sądzie Okręgowym. W pozwie należy określić przede wszystkim, czy domagamy się rozwodu z orzeczeniem o winie za rozkład pożycia (wyłącznie jednego małżonka bądź obojga), czy też żądamy orzeczenia rozwodu bez orzekania o winie.

W toku postępowania Sąd analizuje przyczyny rozkładu pożycia małżeńskiego, bada sytuację wspólnych dzieci stron (jeżeli są małoletnie), a także ustala kwestie związane m.in. z władzą rodzicielską, alimentami, kontaktami z dziećmi i ewentualnym podziałem majątku.

Największy wpływ na przebieg postępowania mają stanowiska małżonków. Brak porozumienia w kwestiach wymagających rozstrzygnięcia przy rozwodzie spowoduje, że Sąd wyda w tym zakresie orzeczenie według własnego uznania. Dla przykładu – kiedy małżonkowie nie są zgodni co do tego, w jakiej wysokości jeden z nich powinien być zobowiązany do alimentacji ich wspólnego dziecka, Sąd podejmie decyzję samodzielnie, analizując zgromadzony materiał dowodowy.

Charakter sprawy o rozwód i związane z nim emocjonalne zaangażowanie stron niekiedy wykluczają możliwość dojścia do porozumienia pomiędzy małżonkami. Rozwiązaniem może okazać się wsparcie w negocjacjach udzielone przez adwokata z doświadczeniem w sprawach rodzinnych. Wiele kwestii małżonkowie mogą uzgodnić jeszcze przed wszczęciem postępowania (w toku negocjacji czy mediacji), co zredukuje obciążenie psychiczne i pozwoli przejść przez ten proces sprawniej. Zawarcie porozumienia na etapie poprzedzającym proces sądowy może również skrócić czas trwania postępowania oraz ograniczyć jego koszty.

2. Co warto wiedzieć przed wszczęciem postępowania o rozwód?

Orzeczenie o rozwodzie ma wpływ na wiele sfer życia, a w tym na sytuacje rodzinną i majątkową małżonków oraz założonej przez nich rodziny. W sprawie o rozwód poruszane są z pozoru proste kwestie, które w praktyce często okazują się problematyczne. Poniżej przedstawiono krótki opis zagadnień, które najczęściej wymagają doprecyzowania.

• Opieka nad dziećmi – sąd podejmuje decyzję m.in. o władzy rodzicielskiej i kontaktach z drugim rodzicem, miejscu stałego pobytu dzieci (jeżeli jest taka konieczność). Wbrew powszechnej opinii – władza rodzicielska i kontakty z dziećmi to odrębne kwestie.
• Alimenty – mogą być zasądzone na rzecz dzieci lub – w określonych przypadkach – na rzecz byłego małżonka. Wysokość alimentów na rzecz dziecka zależy z jednej strony od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego (dziecka), a z drugiej – od możliwości majątkowych i zarobkowych zobowiązanego (rodzica).
• Podział majątku – może zostać dokonany w trakcie rozwodu, ale często następuje w odrębnym postępowaniu. Orzeczenie o winie za rozkład pożycia nie ma bezpośredniego wpływu na rozstrzygnięcie o majątku wspólnym.
• Dowody – istotną rolę przy żądaniu ustalenia małżonka winnego za rozkład pożycia odgrywają dowody, którymi mogą być np.: dokumenty, zeznania świadków czy przesłuchanie stron. Wartość i wiarygodność zgromadzonych dowodów warto skonsultować z adwokatem doświadczonym w prowadzeniu postępowań rodzinnych. 
• Zabezpieczenie – w sprawie o rozwód często dochodzi do udzielenia stronom zabezpieczenia, co oznacza, że Sąd „tymczasowo” orzeka o najpilniejszych sprawach jak np.: zabezpieczenie kosztów utrzymania rodziny, ustalenie miejsca pobytu małoletnich dzieci czy kontakty rodziców z nimi. Wniosek o udzielenie zabezpieczenia może uregulować sytuację rodziny na czas niekiedy długotrwałego postępowania sądowego. Udzielenie zabezpieczenia przez Sąd nie przesądza jednak o ostatecznym wyniku sprawy.

3. Pomoc adwokata

Skorzystanie z pomocy pełnomocnika pozwala przygotować się do postępowania, zapewnia ochronę interesów oraz może uchronić od ewentualnych błędów proceduralnych. Wsparcie zawodowego pełnomocnika bywa bardzo istotne w sprawach spornych, w tym dotyczących małoletnich dzieci. Skomplikowane sytuacje rodzinne oraz nasilony konflikt pomiędzy stronami wymagają szczególnej ostrożności przy formułowaniu stanowiska.

Na spotkaniu z Klientem omawia się szereg kwestii, analizuje sytuację prawną, informuje o uprawnieniach i ustala najkorzystniejsze stanowisko (z uwzględnieniem priorytetów Klienta i okoliczności sprawy). Dzięki konsultacji Klient zyskuje nową perspektywę i jest w stanie samodzielnie ocenić szanse na powodzenie przyjętego stanowiska w jego sytuacji. 

Przed wniesieniem pozwu czy niezwłocznie po jego otrzymaniu z Sądu (w przypadku zainicjowania postępowania przez drugiego małżonka) warto zasięgnąć przynajmniej porady adwokata, który zajmuje się sprawami rodzinnymi. Doświadczenie pokazuje, że brak zrozumienia zawiłości i specyfiki postępowania rozwodowego może prowadzić do negatywnych skutków, których można było uniknąć.

Zapraszam do kontaktu z Kancelarią, jeżeli:

• • potrzebujesz wsparcia w sprawie rozwodowej, która już się toczy (niezależnie od etapu postępowania);
  • zamierzasz złożyć pozew o rozwód i rozważasz konsultację prawną bądź poszukujesz pełnomocnika;
  • spodziewasz się pozwu o rozwód i chcesz lepiej zrozumieć swoją sytuację.